Je vindt overal heel wat schaalmodellen van ons zonnestelsel. Heel wat (online) winkels verkopen er en ook via Google zal je heel wat afbeeldingen terugvinden. In de meeste gevallen zijn die schaalmodellen redelijk accuraat voor wat de schaal van de planeten onderling betreft, de zon is doorgaans veel te klein. De onderlinge afstand tussen de hemellichamen zit er al helemaal naast. Een correct schaalmodel maken van ons zonnestelsel en dit afbeelden klinkt eenvoudig, maar is zo goed als onmogelijk.
Als je bijvoorbeeld een knikker hebt van 1,4 cm diameter die de aarde moet voorstellen, heb je een grote strandbal nodig van 1,5 meter diameter die onze zon voorstelt. De zon staat zo’n 150 miljoen kilometer van de aarde, op deze schaal betekent dit dat je de aarde zo’n 165 meter van de zon weg moet plaatsen. Zoals je wellicht weet staat de aarde relatief gezien niet eens zo ver van de zon. Zelfs met een grote tuin, zal je het erg moeilijk hebben om ons zonnestelsel op schaal na te bouwen. Om Jupiter, de grootste planeet van ons zonnestelsel met haar 15,6 cm diameter op een juiste afstand te plaatsen, moet je al 850 meter van jouw zon verwijderd staan. Om Neptunus op een correcte afstand te plaatsen ga je nog ongeveer 4 Km verder.
Weet dat we ons hier beperken tot de planeten, Pluto bijvoorbeeld ligt nog een heel stuk verder dan Neptunus. De Oortwolk, een onderdeel van ons zonnestelsel waar de kometen vandaan komen, ligt nog een eindje verder.
Gewoon ter illustratie, de dichtstbijzijnde ster – Proxima Centauri – zal je op een afstand van ongeveer 44000 Km moeten plaatsen.
Om een schaalmodel te bouwen met een aarde van 1,4 cm, heb je dus een veld nodig met een diameter van iets minder dan 5 Km, of iets minder dan 20 Km².
Laten we nu eens omgekeerd gaan rekenen. Ikzelf heb een stadstuintje van waarin ik een cirkel kan maken van 8 meter diameter. Concreet mag Neptunus dus 4 meter van mijn zon verwijderd zijn. De zon mag in mijn tuin maximaal 0,12 cm diameter hebben. Mercurius heeft een diameter van 0,004 mm, Venus en de aarde zijn respectievelijk 0,01 mm, Mars is 0,006 mm groot. Jupiter komt toch uit op zo’n 0,1 mm diameter.
Alex Gorosh en Wylie Overstreet maakten een filmpje over het bouwen van een echt schaalmodel van ons zonnestelsel met een aarde van 1,4 cm. Ze deden dit op een vlakte in Nevada, een uitgedroogd meer. Hieronder kunnen jullie hun filmpje bekijken, zeker de 7 minuten waard!
Wil je zelf een schaalmodel maken in je eigen tuin en zien of het wel de moeite waard zou zijn? Via dit rekenblad (Google Spreadsheet) kan je uitrekenen waar je zal uitkomen.
universum anders 